က်မ အေစာပိုင္းရက္ေတြက ႏိုဘယ္ဆုရွင္အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားေနတဲ့ နာမည္ႀကီး အမ်ိဳးသမီးေတြ စုဖြဲ႕ထားတဲ့Nobel Women’s Initiative Delegation (ႏိုဘယ္အမ်ိဳးသမီး ဦးေဆာင္အဖြဲ႕) ထိုင္းျမန္မာ နယ္စပ္ကို လာေရာက္ေလ့လာတဲ့ ခရီးစဥ္ ေနာက္ကို လိုက္ေနရတယ္။ ဒီအဖြဲ႕မွာ ခု ပါလာတာကေတာ့……
Jody Williams ဆိုတာ ေျမျမႈပ္မိုင္းေတြ မသံုးစြဲဖုိ႕ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကို လက္မွတ္ေရးထုိးေစႏိုင္ခဲ့တဲ့ (လက္မွတ္မထိုးတဲ့ ႏုိင္ငံက ဆယ္ဂဏန္းေလာက္ပဲ ရွိမယ္ထင္တယ္)။ သူ႕လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ 1997 ခုႏွစ္က ၿငိမး္ခ်မ္းေရး ႏိုဘယ္ဆု ကို ရရွိခဲ့တာပါ။
ေနာက္ ၁၉၇၀ ကာလေလာက္က အေမရိကန္ႏုိင္ငံက နာမည္ေက်ာ္ ရုပ္ရွင္မင္းသမီး Mia Farrow ကလည္း ကေလးအခြင့္အေရးအတြက္ တက္ႁကြလႈပ္ရွားသူ ျဖစ္ၿပီးကုလသမဂၢရဲ႕ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ သံတမန္အေနနဲ႕ လက္ရွိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနပါတယ္ ။
အာဖဂန္ နစၥတန္က လူ႕အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူ Dr. Sima Samar ျဖစ္ပါတယ္။ ခုေတာ့ ကုလသမဂၢ လက္ေအာက္မွာပဲ အလုပ္လုပ္ေနသူပါ။ ပါကစၥတန္ ႏုိင္ငံရဲ႕ ဒုကၡသည္စခန္းတခုမွာ ၁၄ ႏွစ္ေက်ာ္ ေနလာခဲ့ၿပီး သူတို႕ အာဖဂန္မွာလဲ ျမန္မာႏိုင္ငံလိုပဲ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ရွိေနသလို ညီညြတ္မႈလဲ သိပ္နည္းတယ္။ ကုလသမဂၢရဲ႕ ႏုိင္ငံေပါင္း ၄၀ ပါ၀င္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ၿငိမး္ခ်မ္းေရးတပ္ေတြ ၀င္ထားတာေတာင္မွ လူမ်ိဳးစုေတြ တစုနဲ႕တစု တုိက္ပြဲေတြ ၿမိဳ႕လံုးကၽြတ္ေပ်ာက္ေအာင္ တုိက္ေနၾကေသးေၾကာင္းလဲ သူက ႏိႈင္းယွဥ္ေျပာျပရင္း ကိုယ့္အားကိုယ္ကုိးဖုိ႕ တုိက္တြန္းတတ္သူပါ။
တရုပ္ျပည္က အလုပ္သမားအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားတိုက္ပြဲ ၀င္ေနသူ Qing Zhang ျဖစ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ကထိ တရုပ္ျပည္မွာ လူ႕အခြင့္အေရးလို႕ သံုးႏႈန္းလို႕ လက္မခံေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ အလုပ္သမားအခြင့္အေရး လို႕ နာမည္တပ္ၿပီး တုိက္ပြဲ ၀င္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုပ္ျပည္က အလုပ္သမားအင္အားဟာ သန္း ၁၀၀ ေလာက္ရွိတဲ့အေၾကာင္းနဲ႕ ခုဆိုရင္ တရုပ္ျပည္မွာလဲ အလုပ္သမားအခြင့္အေရးဆိုတာ လူ႕အခြင့္အေရး လို႕ ေႁကြးေၾကာ္ခြင့္ ရေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီး တေယာက္ပါ။
Lydia Cladek ဆိုတဲ့ ကားကုမၸဏီပိုင္ရွင္ သန္းႁကြယ္သူေဌးမကေတာ့ သူပိုင္ဆိုင္တဲ့ ခ်မ္းသာ ႁကြယ္၀မႈကို လူ႕အခြင့္အေရး အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးေတြ အတြက္ ကူညီေပးေနသူ တက္ႁကြ လႈပ္ရွားသူ ေပါ့။
သူတုိ႕က ဒီအဖြဲ႕ ထူေထာင္ကတည္းက ပါ၀င္ေနသူေတြေပါ့။ ေနာက္ သူတို႕အဖြဲ႕ရဲ႕ ရံုးအဖြဲ႕သားေတြ မွတ္တမ္းတင္ ေတြကအစ စုစုေပါင္း ၁၂ ေယာက္တိတိ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ နယ္စပ္အေျခအေနေတြကို လာေရာက္ ေလ့လာ အကဲခတ္တယ္ေပါ့.
သူတုိ႕ ဘာလုပ္ႏုိင္မယ္ ဘာလုပ္ေပးေစခ်င္တယ္ စသျဖင့္ ေျပာဆုိၾကတဲ့အခါမွာ က်မ သေဘာက်မိတာေလးေတြကို ျပန္လည္ ေ၀မွ် ခ်င္ပါတယ္။
ဒါကေတာ့….
ဂ်ိဳဒီ၀ီလွ်ံက UN ဆိုတာ United Nothing ပါပဲတဲ့။ က်မျဖင့္ သေဘာက်လိုက္တာ။ ေနာက္သူ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းအေရာက္မွာ နာဂစ္မုန္တုိင္းခံခဲ့ရၿပီး ဘာဆိုဘာမွ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ မဲေဆာက္မွာ လုပ္ကိုင္စားဖို႕ ထြက္လာတဲ့ မုန္တုိင္း ဒုကၡသည္ေတြထဲက မိန္းကေလး တေယာက္နဲ႕ ေတြ႕ပါတယ္။ အဲဒီမိန္းကေလး ေနတဲ့ေနရာက အျဖစ္အပ်က္ကိုေျပာရင္း သူတုိ႕ရြာေလးကို ယူအန္က အကူအညီ အစိုးရအကူအညီ ဘာမွ မေရာက္ေၾကာင္းနဲ႕ အရပ္သား အလႈရွင္ အနညး္အက်ဥ္းရဲ႕ အကူအညီနဲ႕ သူ ၿမိဳ႕ေပၚတက္လာၿပီး ဒီဖက္ကို ဆက္ေရာက္လာေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ႏိုဘယ္ဆုရွင္ကို ဘာမ်ားေျပာခ်င္သလဲ သူက ကုလသမဂၢမွာ စကားေျပာခြင့္ရွိတယ္လို႕ စကားျပန္က ေျပာလိုက္ေတာ့ အဲဒီေကာင္မေလးက ကုလသမဂၢက ကူညီေနတယ္ ဆုိတာကို ဒီေရာက္ေတာ့ ပိုသိရတယ္။ ကုလသမဂၢကို ေျပာေပးပါတဲ့ ။ မကူညီပါနဲ႕တဲ့ ၊ ကူညီသမွ် စစ္တပ္ကပဲ ယူေနတာတဲ့။ ဂ်ိဳဒီက အံ့ၾသသြားတဲ့ မ်က္ႏွာ ျဖစ္သြားတယ္။ သူသိတာက သူ႕ကို ကုလက အရာရွိတေယာက္က ေျပာတယ္ ။ အကူအညီ အကုန္ ဒုကၡသည္ဆီ ေရာက္ပါတယ္တဲ့။ ခုလုိၾကားလိုက္ရေတာ့ ကုလက လူေတြလဲ အလိမ္ခံရတာပါပဲလားတဲ့ သူက ေဒါသလဲ ထြက္သြားတယ္လို႕ ေျပာတယ္။
(သူတုိ႕ ျပန္သြားၿပီး ဘန္ေကာက္မွာ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲလုပ္ေတာ့ တေန႕တည္းမွာ သူတုိ႕ၿပီးေတာ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ လုပ္သူက ျမန္မာျပည္က ျပန္လာတဲ့ အာဆီယံအေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ ္ထုိင္းႏုိင္ငံသား ေဒါက္တာ ဆူရင္ပစ္စူ၀မ္ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီမွာ သူက မျပန္ပဲ ေဒါက္တာ ဆူရင္ကို ေမးခြန္းေတြ ေမးတာပဲ။ သူေဒါသထြက္ေနတာက သိသာတယ္။ ဆူရင္ ဘာျပန္ေျပာတယ္ေတာ့ က်မ ဆက္မသိေသးဘူး။ ခုခ်ိန္ဆုိ သတင္းေတြထဲ ပါေလာက္ၿပီ။ က်မ မဖတ္ရေသးဘူး။)
ေနာက္ သူ ေျပာသြားတာ တခုရွိေသးတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ခုထိမလႊတ္ေသးတဲ့ နအဖကို တရားစြဲႏိုင္ဖို႕ နအဖရဲ႕ က်ဴးလြန္တဲ့ ျပစ္မႈေတြကို အေသးစိတ္ထပ္မံရွာေဖြဦးမယ္တဲ့။ သူကေတာ့ ျမန္မာႏို္င္ငံဟာ တေန႕ ဒီမိုကေရစီရမွာပဲ SPDC ေတြ က်ဆံုးခန္း ေရာက္ကို ေရာက္မွာပဲတဲ့။ အားလံုး အားတင္းထားၾကတဲ့။ ယူအန္ကိုလဲ အားမကိုးနဲ႕တဲ့။ ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးပါ ဆိုတာကေတာ့သူတုိ႕ တဖြဲ႕လံုးေျပာတာပဲ။
အခ်ိန္ရရင္ေတာ့ ထပ္ေရးဦးမယ္။
ခ်စ္ခင္စြာျဖင့္
ခင္မင္းေဇာ္