ျပည္သူျပည္သား သတင္းသမားမ်ား (အခန္း-ေလး)

                                   ျပည္သူျပည္သား သတင္းသမားမ်ား(အခန္း-ေလး)

ျပည္သူ ျပည္သား သတင္းသမားမ်ားအတြက္ ရိုက္ကူးရာမွာ သတိထားရမယ့္ အခ်က္ေတြကို ေရွ႕အပိုင္းေတြမွာ တင္ျပေပးၿပီးတဲ့ေနာက္ အခုတပတ္မွာေတာ့ ပိုမိုျပည့္စံုတဲ့ အရုပ္ကတ္ေတြ ရရွိေစဖို႕ ရုိက္ခ်က္ အဆင့္အဆင့္ ကို ေဖၚျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ရိုက္ကူးမယ့္ ၂မိနစ္စာသတင္းအတြက္ဆို သူ႕ရဲ႕ ငါးဆ ၁၀မိနစ္ ေလာက္ရုိက္ရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဲဒီ ၁၀မိနစ္အတြင္းမွာ ရုိက္ခ်က္စံုစံု အရုပ္ကတ္ေကာင္းေကာင္းေတြနဲ႕ စနစ္တက်၀င္ေအာင္ ရိုက္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ တည္းျဖတ္ေပးသူအတြက္လဲ ျပည့္စံုတဲ့ သတင္းတပုဒ္အျဖစ္ ပရိတ္သတ္ေရွ႕ကို အေရာက္ပို႕ေပးႏုိင္မွာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ရိုက္ခ်က္ေတြ ေကာင္းေအာင္ ေလ့က်င့္သင့္ပါတယ္။

ရိုက္ခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳး ဆိုရာ၀ယ္

ရုိက္ကူးရာမွာ ရိုက္ခ်က္ (Shoot ) ၅မ်ိဳး ရေအာင္ ရုိက္ကူးသင့္ပါတယ္။ အေျခအေန မေပးတဲ့အခါ မေပးသလို ေပးတ့ဲ အခါ ေပးသလို ျပည့္စံုေအာင္ ရိုက္လို႕ရသေလာက္ ရိုက္ကူး ရမွာပါ။ အခုလို ရိုက္ခ်က္စံုပါမွ ျပည္စံုတဲ့ သတင္းတပုဒ္အတြက္ အေကာင္းဆံုး တည္းျဖတ္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ရိုက္ခ်က္ေတြဟာ သတင္းစာေဆာင္းပါးေတြ သတင္းေတြမွာ အခ်က္အလက္ေတြကို စာေၾကာင္းေတြနဲ႕ ၀ါက် တည္ေဆာက္ၿပီး သတင္းေရးတင္ျပသလို ရုပ္ျမင္သံၾကားမွာလဲ ရိုက္ခ်က္ေတြနဲ႕ ကိုယ္ေျပာခ်င္တဲ့ သတင္းစကားကို ပံုေဖၚျပတာပါပဲ။

(၁)အႀကီးစားအနီးကပ္ ရိုက္ခ်က္ ( Extreme close up)

ဒီရိုက္ခ်က္ကေတာ့ လူေတြရဲ႕ စိတ္လႈပ္ရွားမႈေတြ၊ စိတ္၀င္တစား ရွိေနမႈေတြ ၊ စိတ္ခံစားမႈေတြကို ပံုေဖၚသလို သက္မဲ့ အရာ၀တၲဳေတြရဲ႕ အေသးစိတ္အရာေတြကို ေဖၚျပေပးႏုိင္ဖို႕ သံုးေလ့ရွိပါတယ္။

ဥပမာ…ေဟာေျပာပြဲ တခုမွာ လူေတြ စိတ္၀င္တစားနားေထာင္တာကို ျပခ်င္ရင္ စူးစိုက္ၾကည့္ေနတဲ့ အနီးကပ္ရိုက္ခ်က္၊ ၀မ္းနည္းလို႕ ငိုေၾကြးေနတဲ့အခါ မ်က္လံုးမွာ မ်က္ရည္ေတြ ျပည့္ေနတဲ့ ရိုက္ခ်က္၊ ကားတုိက္မႈ ဘာညာဆိုရင္ပ်က္စီး သြားတဲ့ ေနရာေတြ ထိခိုက္သြားတဲ့ေနရာေတြကို ထင္ရွားေအာင္ အနီးကပ္ရိုက္ျပရတဲ့ ရိုက္ခ်က္ စသျဖင့္ေပါ့။

(၂)အနီးကပ္ရိုက္ခ်က္( Close Up)

ဒီရိုက္ခ်က္ကိုေတာ့ သတင္းမွတ္ခ်က္အတြက္ အင္တာဗ်ဴးေတြမွာ အမ်ားဆံုးသံုးပါတယ္။ ေနာက္တခါ လူတဦး စကားေျပာေနတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာလဲ ဒီရိုက္ခ်က္ကို သံုးပါတယ္၊ အင္တာဗ်ဴး ယူတဲ့အခါမွာ ကင္မရာကို တည့္တည့္ၾကည့္ေျဖတာထက္ ေမးတဲ့သတင္းေထာက္ကုိ ၾကည့္ေျဖတဲ့ပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္ေအာင္ ရိုက္သင့္ပါတယ္။ အခု ပံုမွာ ဆုိရင္ မ်က္လံုးၾကည့္ေနတဲ့ဘက္ကို မ်ားမ်ားခ်န္ထားၿပီး ရိုက္ျပထားပါတယ္၊ ကင္မရာအေျပာနဲ႕ ဆုိရင္ သံုးခ်ိဳးႏွစ္ခ်ိဳးေနရာလြတ္ေပးထားတယ္လို႕ ေျပာပါတယ္၊ သတိျပဳလိုက္နာရမယ့္အခ်က္ပါ။

(၃) ျမင္ကြင္းအလယ္အလတ္ရိုက္ခ်က္ ( Medium Shot/ Mid Shot)

ဒါကေတာ့ လူအမ်ားႀကီးထဲက လူအုပ္စုတစုကို ေဖၚျပခ်င္တဲ့အခါ ဒီရိုက္ခ်က္ကို သံုးပါတယ္။ အခမ္းအနားေတြ ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ အမ်ားဆံုး သံုးပါတယ္၊ ပရိတ္သတ္အားလံုးထဲက လူေလးငါး ေယာက္ေလာက္ စီကို ျဖတ္ျဖတ္ရိုက္တာမ်ိဳးပါ။

(၄) ျမင္ကြင္းက်ယ္ရိုက္ခ်က္ (Wide shot)

ဒီရိုက္ခ်က္ကေတာ့ ကိုယ္တင္ျပခ်င္တဲ့အေၾကာင္းအရာကို ေပၚလြင္ေအာင္ ျပခ်င္တဲ့အခါသံုးပါတယ္။  အဲဒီရိုက္ခ်က္နဲ႕ ျမင္ရတဲ့ျမင္ကြင္းဟာ ဘယ္လိုျဖစ္ပ်က္ေနတယ္ ဆိုတာကို  ေပၚလြင္သေဘာေပါက္သြားေစတဲ့ ျမင္ကြင္းမ်ိဳးပါ။ ဒီအခမ္းအနားကို လူအမ်ားႀကီး  တက္ေနတယ္။ လူအမ်ားႀကီးတက္ေနတယ္၊ လမ္းေပၚမွာ ကားေတြ အမ်ားႀကီးသြားေနတယ္၊ ခရီးသြားေတြ မ်ားေနတယ္။  ဒီေနရာမွာ အပန္းေျဖ လာသူေတြ အမ်ားႀကီး စသျဖင့္ေပါ့။

(၅) ပတ္၀န္းက်င္သရုပ္ေဖၚရိုက္ခ်က္( Establishing Shot)

ဒီရိုက္ခ်က္ကို ျမင္တာနဲ႕ ၾကည့္ေနတဲ့ ပရိတ္သတ္က ဘယ္ေနရာ လဲ ဆုိတာ သေဘာေပါက္ေစတဲ့ ရိုက္ခ်က္ကို ေခၚပါတယ္၊ ပတ္၀န္းက်င္က ထင္ရွားတဲ့ အေဆာက္အဦေတြ၊ ဆိုင္းဘုတ္ေတြကိုရိုက္ျပရမွာပါ။ အဲဒါေတြျမင္တာနဲ႕ လူေတြက သေဘာေပါက္သြားေစတဲ့ ရုိက္ခ်က္မ်ိဳးေပါ့။

(၆)ပုခံုးေပၚ ေက်ာ္လႊားရိုက္ခ်က္ ( Over- the-shoulder soot)

ဒီရုိက္ခ်က္ကေတာ့ ကိုယ့္သတင္းထဲက ဇာတ္ေကာင္ ဘာလုပ္ေနတယ္ဆုိတာကို ျပခ်င္တဲ့အခါ သူ႕ေက်ာကုန္း အထက္နားကေန သူမ်က္ႏွာ မူရာဘက္ကို ရုိက္ကူးရတာပါ။ လူေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈကို ျပသဖုိ႕အတြက္ ဒီရိုက္ခ်က္ဟာ မျဖစ္မေန လိုအပ္ပါတယ္၊ စာဖတ္ေနတဲ့ လူကို သူဘာစာဖတ္ေနတယ္ ျပႏုိင္သလို အခမ္းအနားတခုမွာ စကားေျပာေနသူေနာက္ကေန ေရွ႕က ပရိတ္သတ္ကို ရိုက္ျပႏုိင္ပါတယ္၊

(၇)သံုးခ်ိဳးတခ်ိဳးစည္းကမ္း( Rule of thirds)

ဒီရိုက္ခ်က္ကေတာ့ သမရိုးက်ဆန္တယ္လို႕ ေျပာႏုိင္ေပမယ့္ ပန္းခ်ီကားတခ်ပ္လို ဓါတ္ပံုတပံုလို ကုိယ္ျပခ်င္တဲ့ အရာ၀တၲဳ လူ စတဲ့ အဓိက က်တာေတြကို ျမင္ကြင္းရဲ႕ သံုးခ်ိဳးတခ်ိဳးမွာေနရာခ်တာကို ဆုိလိုပါတယ္။ ပရိတ္သတ္ရဲ႕ အျမင္ကို ဖမ္းစားႏုိင္ဖုိ႕ ဟိုးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ပန္းခ်ီဆရာေတြ က်င့္သံုးလာတဲ့ နည္းစနစ္ပါပဲ။ ရုပ္ျမင္သံၾကား ရုိက္ခ်က္ထဲမွာလဲ ဒီအခ်က္ကို အဓိက အျဖစ္ လူေတြရဲ႕ စိတ္ကို ဖမ္းစားႏုိင္ဖို႕ ပန္းခ်ီဆရာ ဓါတ္ပံုဆရာေတြ နည္းတူ ပံုမွန္ သံုးထားပါတယ္။

(၈) ေနရာ အပုတ္ (Negative Space)

ဒီအခ်က္ကလဲ အေပၚက အခ်က္လိုပါပဲ။ ျမင္ကြင္းထဲမွာ ေနရာလြတ္ေတြ အမ်ားႀကီးနဲ႕ ဟာ က်န္မေနသင့္တဲ့ အခ်က္ကို သတိျပဳဖို႕ပါပဲ။ ကိုယ္ရိုက္ကူးလိုက္တဲ့ ရိုက္ခ်က္က ထြက္လာတဲ့ ျမင္ကြင္းမွာ ကြတ္လပ္မ်ားေနတာ၊ အဓိက က်တဲ့ အရာ၀တၲဳ၊ လူပံုေတြဟာ ေသးေနၿပီး အေရးမႀကီးတာေတြ ပါေနတာမ်ိဳးကို ေနရာ အပုတ္လို႕ ေခၚပါတယ္။ အဲဒီလိုေနရာပုတ္မ်ိဳး မပါေအာင္ ေရွာင္က်ဥ္ရမွာပါ။

ျပည္သူျပည္သား သတင္းသမားမ်ားအတြက္ ရုပ္ကတ္ေကာင္းေကာင္းရဖို႕ ရိုက္ခ်က္ေတြ စံုစံုလင္လင္ရေအာင္ ရိုက္ႏုိင္ၿပီလို႕ ထင္ပါတယ္၊ ဒီရုိက္ခ်က္မ်ိဳးအားလံုး အေလ့အက်င့္ေပၚမူတည္ၿပီး တျဖည္းျဖည္း ျပည့္စံုေအာင္ရိုက္လာႏုိင္ပါလိမ့္မယ္၊ အေလ့အက်င့္မ်ားေလ ပိုၿပီး အဆင္ေျပေ ခ်ာေမြ႕ေလပါပဲ။ ရိုက္ၿပီးတဲ့အရုပ္ေတြကို ျပန္ၾကည့္ဖို႕လဲ မေမ့ၾကပါနဲ႕၊ ျပန္ၾကည့္ရင္း ကိုယ္ဘယ္ေနရာမွာ မွားေနလဲ။ ဘယ္လိုရုိက္လိုက္ရင္ေကာင္းမယ္၊ ဒီကတ္ေလးကို နည္းနည္းဆက္ရိုက္ေနသင့္သား၊ ဟိုေနရာေလးကို အနီးကပ္ရိုက္လိုက္သင့္သား စတာေတြ ျပန္ေတြ႕ရသလို ကိုယ့္ဘာသာလဲ ျပန္သတိထားမိလာပါလိမ့္မယ္၊

သတင္းသမားေတြ အတြက္ ေနာက္ဆံုး အေရးအႀကီးဆံုး မွတ္ခ်က္အတြက္ အင္တာဗ်ဴး ရိုက္နည္းနဲ႕  ေမးပံုေမးနည္းေလးေတြ လက္ေဆာင္ေပးခဲ့ပါရေစ။

ဘယ္လိုေမးၾကမလဲ

တိုက္ရိုက္တင္ဆက္မဟုတ္တဲ့ သတင္းအမ်ားစုကေတာ့ ကင္မရာသမားရဲ႕ အသံကို အစီအစဥ္ တည္းျဖတ္တဲ့ အခါမွာ မသံုးပဲ အေျဖကိုသာ သံုးပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေျဖကိုသာ ၾကားယံုနဲ႕ ပရိသတ္သေဘာေပါက္မယ့္ အေျဖမ်ိဳး ျဖစ္ေအာင္ေမးေပးႏိုင္ဖို႕ အေရးႀကီးပါတယ္။ အဲလိုေမးႏုိင္ဖို႕ ဘယ္လိုအခ်က္ေတြကို သတိျပဳရမလဲ။

(၁) ဟုတ္တယ္မဟုတ္ဘူး လို႕သာ ေျဖႏုိင္မယ့္ ေမးခြန္းမ်ိဳးကို ေရွာင္ရပါမယ္၊

ဥပမာ… ဒီေနရာမွာ အလုပ္လုပ္ရတာ ေပ်ာ္လား ဆိုတဲ့ေမးခြန္းမ်ိဳးကို ေမးရင္ အလုပ္သမားက ေပ်ာ္တယ္ မေပ်ာ္ဖူး ဆိုတာပဲ ေျဖတဲ့အေျဖမ်ိဳးေပးပါလိမ့္မယ္၊ အဲဒီလိုအေျဖကို ေမးခြန္းျဖဳတ္လိုက္ရင္ တံုးတိႀကီးနဲ႕ အေျဖသက္သက္ သံုးလို႕ မရေတာ့ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေမးခြန္းကို ေျပာင္းေမးေပးရပါတယ္၊ ဒီေနရာမွာ အလုပ္လုပ္ရတာနဲ႕ ပတ္သက္လုိ႕ ဘယ္လိုအခက္အခဲေတြ ရွိလဲ၊ ဘာေတြရင္ဆုိင္ရသလဲ ဆုိတာေလး ေျပာေပးပါဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳး ေမးလိုက္ရင္ သူေျဖတဲ့အေျဖဟာ ေမးခြန္းဖယ္ၿပီး သံုးတဲ့အခါ အဆင္ေျပတာကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။

(၂)ေျဖေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ၾကားက ၀င္မေထာက္ပါနဲ႕။

အဲလိုၾကားကစကား၀င္ေျပာတာ၊ ေထာက္တာမ်ိဳးေတြဟာ ေမးသူအသံနဲ႕ ေျဖသူအသံ ေရာသြားေစတဲ့အတြက္ ေမးတဲ့လူအသံကို ဖယ္မရေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ အေျဖေကာင္းေပမယ့္ အသံေရာေနတဲ့အတြက္ မသံုးႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ တကယ္လို႕ အဲလို ျဖစ္သြားမိရင္ ထပ္ေမးၿပီး ထပ္ေျဖခိုင္းပါ။

(၃)ေနာက္ခံအရုပ္ကို သတိထားပါ၊

လူတဦးဦးကို အင္တာဗ်ဴးေမးျမန္းေနခ်ိန္မွာ ေမးျမန္းတဲ့အေၾကာင္းအရာနဲ႕ လုိက္ဖက္တဲ့ ေနာက္ခံအရုပ္မ်ိဳး ရေအာင္ စဥ္းစားရပါမယ္။ ဥပမာ ဆႏၵျပပြဲအေၾကာင္း ဆႏၵျပပြဲ ဦးေဆာင္သူကိုေမးတယ္ဆုိရင္ ဆႏၵျပပြဲ ေနာက္ခံဟာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ အခမ္းအနားေတြဆုိလဲ အခမ္းအနားနဲ႕ သက္ဆုိင္တဲ့ ဆိုင္းဘုတ္ေတြက အေကာင္းဆံုးေပါ့။ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အရုပ္ေတြ ေနာက္ခံေတြ မပါဖုိ႕လဲ သတိထားရပါမယ္။ 

ဒီအခ်က္ ေတြကို သတိထားအေလ့အက်င့္ျပဳထားမယ္ဆုိရင္ ျပည္သူျပည္သား သတင္းသမားေကာင္း တေယာက္ျဖစ္ၿပီေပါ့။ ၀ါသနာပါရင္ သတင္းေထာက္အျဖစ္ ေရွ႕ဆက္ေလ့လာၿပီး တက္လွမ္းလို႕ လဲ ရနိုင္ပါေသးတယ္။ ႀကိဳစားမႈကိုသာ မေလွ်ာ့ခဲ့ရင္ အေကာင္းဆံုး သတင္းသမားတေယာက္ ျဖစ္လာမွာ မလြဲပါဘူးဆိုတာ ေျပာၾကားရင္း သတင္းအျဖစ္ ရိုက္ကူးတဲ့အခါ သိထားသင့္တဲ့ အေျခခံအခ်က္ေလးေတြ မွ်ေ၀မႈကို အဆံုးသတ္ပါရေစ။ ဖတ္ရႈအားေပးသူ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

အခုေရးသားတင္ျပခ်က္ေတြထဲက မရွင္းတာ သိခ်င္တာေတြ ရွိေနေသးရင္ khinminzaw@gmail.com ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းႏုိင္ပါတယ္ရွင္။
(အပတ္စဥ္ အဂၤါေန႕တိုင္း ထုတ္ေ၀ေသာ ပၚျပဴလာဂ်ာနယ္တြင္ေဖၚျပၿပီး)

ခ်စ္ခင္စြာျဖင့္
ခင္မင္းေဇာ္